Dat ze met dieren zou gaan werken was voor Afien Groenhof-Westra al van jongs af aan duidelijk. Sinds juni 2017 is ze dierverzorger bij FELIDA Grote-katachtigen-opvang, het opvangcentrum van Stichting VIER VOETERS in Nijeberkoop. Het werken bij een opvangcentrum voor geredde en getraumatiseerde dieren is voor Afien extra speciaal, omdat ze met dit werk écht iets betekent voor dieren. Want iedere dag maakt ze het leven van de grote katachtigen in Friesland een stukje beter. In deze blog vertelt Afien over de gespecialiseerde zorg voor nieuw geredde dieren, met in het bijzonder leeuwen Bobby en Lenci.

“Bobby en Lenci hebben jarenlang in een kleine kooi op een betonnen vloer geleefd, in een illegale privédierentuin in Albanië. Hier ontbrak het de dieren aan alles: goede voeding en zorg, gezelschap, plekjes om te schuilen tegen weer en wind, verrijking en rust. In mei 2019 kwamen ze na een lange reis van 52 uur aan in ons opvangcentrum. Ze vielen meteen op: Bobby met zijn gehavende neus en Lenci met zijn asymmetrische gezicht. Toen we de dieren vrijlieten in hun verblijf bleek meteen hoe moe ze waren. Van de reis, maar waarschijnlijk van alles wat ze tot dusver hadden meegemaakt. Ze vertrouwden ons niet en durfden niet bij ons in de buurt te komen. Het was duidelijk dat ze veel hadden meegemaakt in hun leven en dringend gespecialiseerde zorg nodig hadden.”

“Zodra er nieuwe dieren bij ons binnenkomen, is het belangrijkste dat ze hun binnen- en buitenverblijf goed leren kennen. Dit was ook het geval voor Bobby en Lenci, want alles was nieuw voor ze: de platforms, de verstopplekjes, de bomen, de ondergrond zoals zand en gras, de geuren en geluiden van de andere dieren in FELIDA en natuurlijk wijzelf. Het verschilt per dier hoe snel ze zich thuis voelen. Om nieuwe dieren zoveel mogelijk te helpen zich veilig te voelen, moeten wij als verzorgers ons ook zeer bewust zijn van onszelf. Zo kondigen we aan als we eraan komen lopen zodat de dieren niet schrikken, weten wat er gebeurt en aan onze stemmen wennen. Ook houden we rekening met onze lichaamshouding, zodat we geen onverwachte of snelle bewegingen maken.
Zodra Bobby en Lenci zich een beetje op hun gemak begonnen te voelen, werd het tijd om ze aan onze routine te laten wennen, zoals wanneer het voertijd was. Dit gaat allemaal in hele kleine stapjes. We forceren niks, want het is belangrijk dat ze zich veilig voelen en ons vertrouwen.
Ook zijn we al snel na hun aankomst begonnen met ‘positive reinforcement trainings’. Deze trainingen hielpen, en helpen Bobby en Lenci nog steeds, om zich zelfverzekerder te voelen en om ons te vertrouwen. We begonnen met de basis: het aanbieden van kleine stukjes vlees met een voerpincet. Dit bouwden we vervolgens steeds meer op, door ze bepaalde commando’s te leren waarop we bijvoorbeeld de schuifdeur van het binnenverblijf open- of dichtdoen.”

“Toen Bobby en Lenci na een aantal weken van intensieve zorg en goede voeding voldoende waren aangesterkt, was het tijd voor een medische controle door onze dierenarts. Soms zijn gezondheidsproblemen moeilijk te identificeren tijdens observaties, vooral wanneer een ziekte zich in de beginfase afspeelt, want roofdieren tonen in principe nooit hun zwakte. Maar bij Bobby en Lenci, die jarenlang in slechte omstandigheden hadden geleefd, was het duidelijk dat ze elk hun eigen gezondheidsproblemen hadden. Tijdens de eerste medische controle werd bevestigd dat Bobby leed aan een ernstige urineweginfectie. Dit vermoeden hadden we al, want in de eerste weken dat hij bij ons was, was hij incontinent en we konden zien dat de huid rondom zijn achterpoten en buik rood en rauw was. Onze dierenarts kon hem hier gelukkig voor behandelen. Ook werd duidelijk dat hij lijdt aan chronisch nierfalen. Nierfalen kan niet genezen worden, maar wel kunnen we Bobby’s nieren ondersteunen met medicatie. Daarbij monitoren we hem iedere dag intensief: hoeveel drinkt hij? Hoe zien zijn urine en ontlasting eruit? Hoe is zijn eetlust? Hoe actief is hij? Op deze manier kunnen we meteen inspelen op veranderingen in zijn gezondheid.”

“De aangepaste zorg voor Lenci is weer een ander verhaal. Waarschijnlijk doordat hij altijd op een erg klein oppervlakte heeft geleefd met erg weinig bewegingsruimte, heeft hij rugproblemen ontwikkeld. Dit leidde tot een hernia niet lang na zijn aankomst in FELIDA. Het was een spannende tijd omdat we niet wisten of en in hoeverre Lenci hiervan zou herstellen. Gelukkig bleek opnieuw wat een vechter hij is, en wist hij zich hier doorheen te slaan. Wel blijft zijn rug altijd een zwakke plek en het is niet uitgesloten dat een hernia nooit meer terugkomt. Daarom heeft Lenci bijvoorbeeld alleen lage platforms in zijn verblijf, met kleine opstapjes om zijn rug te ontlasten. Ook met alle verrijkingselementen en trainingssessies zorgen we ervoor dat hij zijn rug niet hoeft te belasten.”

“Hoewel beide leeuwen door hun gezondheidsproblemen nog steeds dagelijks intensieve en gespecialiseerde zorg nodig hebben, zijn ze enorm vooruit gegaan sinds hun aankomst. De gestreste en angstige leeuwen die ze in het begin waren, zijn nergens meer te bekennen. Zo ligt Bobby het liefst de hele dag te relaxen in zijn hangmat. Verrijking is niet echt zijn ding (behalve als dit in de vorm van een ‘bloedijsje’ is) maar voor een training komt hij wel graag zijn hangmat uit. Hij is dan erg enthousiast en zeer geconcentreerd. Bobby is ontzettend leergierig, en daarom is het erg leuk om hem te trainen en elke keer weer een stapje verder te komen. We leren hem bijvoorbeeld een ‘up’, waarbij hij zijn voorpoten tegen het hek aan moet zetten zodat we zijn voetzolen en nagels kunnen bekijken. Als we dan iets zien wat niet in orde is, kunnen we dit in de gaten houden zonder dat er meteen een dierenarts aan te pas hoeft te komen. Hoewel Lenci de trainingen ook erg leuk vindt, is hij toch wel het meest fan van verrijking. Hij is erg nieuwsgierig naar allerlei soorten verrijking, maar vooral alles wat gesloopt kan worden valt in de smaak. Het is mooi om te zien hoe hij daarvan kan genieten.
Bobby en Lenci voelen zich op hun gemak, vertrouwen ons en zijn erg zelfverzekerd geworden. Het is heerlijk om hun zelfverzekerde brullen in de ochtend te horen. Maar het mooiste is misschien wel dat ze languit blijven liggen met hun ogen dicht, terwijl we voor het verblijf staan. Ze voelen zich veilig en ze hebben eindelijk hun rust gevonden.”